Rietveld Schröderhuis

Het Rietveld Schröderhuis is een eeuw oud! De beheerder Centraal Museum viert dat met een feestprogramma van honderd dagen. Op 15 mei 2024 opende locoburgemeester Rachel Streefland het jubileum en hield curator van het huis Natalie Dubois een toespraak over de samenwerking tussen Rietveld en Schröder: “Ze bouwden dit samen. Het kon niet zonder hem, en ook zeker niet zonder haar.”

Eigenzinnige woonwensen
In 1924 vraagt Truus Schröder de bevriende meubelontwerper Gerrit Rietveld of hij haar nieuwe woonhuis aan het eind van de Prins Hendriklaan wil ontwerpen, destijds de rand van de stad. De moeder van drie kinderen is net weduwe geworden en wil een huis dat helemaal voldoet aan haar eigenzinnige woonideeën. Truus woont er uiteindelijk tot haar dood in 1985. Gerrit betrok al snel een eigen atelier op de benedenverdieping, waar hij samen met Truus werkt aan nieuwe ontwerpen. Als zijn eerste vrouw in 1957 overlijdt, trekt Gerrit definitief bij zijn vriendin in en woont er tot aan zijn dood in 1964.

Bouwen in Stijl
In de jaren 20 maakt Rietveld vooral meubels, zoals zijn beroemde Rood-blauwe stoel uit 1919. Hij heeft een werkplaats aan de Adriaen van Ostadelaan. Een compleet woonhuis heeft hij nog niet eerder mogen ontwerpen. Hij maakt het huis samen met Truus helemaal in de stijl van … De Stijl, een kunststroming vernoemd naar het in 1917 opgerichte tijdschrift over moderne kunst. Kenmerkend in het ontwerp zijn de vloeiende overgangen van binnen naar buiten, de strakke horizontale en verticale lijnen en natuurlijk het gebruik van primaire kleuren, naast wit, grijs en zwart.

Waterlinieweg, uitzicht weg
Het Rietveld Schröderhuis staat na oplevering in 1924 nog aan de rand van Utrecht: aan de overkant is niets anders dan een uitgestrekte woestenij, de Johannapolder. Het prachtige uitzicht speelt een belangrijke rol in het ontwerp. Zelfs zo belangrijk, dat Truus Schröder begin jaren ’30 de grond tegenover het huis koopt toen dat beschikbaar kwam. Gerrit en Truus ontwerpen daarvoor een blok met vier stadsvilla’s en een blok met vier appartementen. Het heet nu Erasmuslaan. Als in de jaren ’60 de vierbaans rijksweg 22 (de latere Waterlinieweg) wordt verhoogd en een noodzakelijk viaduct zo’n beetje in de voortuin aangelegd worden, mag het woonhuis wat Gerrit betreft afgebroken worden. De verbinding tussen binnen en buiten was volgens hem helemaal verdwenen, de crux van het huis. Hij overlijdt in 1964. In 2000 is het Stijlicoon uitgeroepen to UNESCO werelderfgoed.

Meer info: www.rietveldschroderhuis.nl
Locatie: Prins Hendriklaan

Rietveld Schröderhuis in 1925 – Het Utrechts Archief
Tot 1964 was de kruising Prins Hendriklaan met de Rijksweg 22 (aangelegd in 1942), nog gelijkvloers. Omdat het autoverkeer drukker werd en de kruising gevaarlijker, besloot men de Rijksweg te verhogen zodat fietsers ongehinderd door een viaduct naar de polder konden. Links de voorgevel van het Rietveld Schröderhuis – Het Utrechts Archief
Om het eeuwfeest te markeren planten nazaten van Truus Schröder in bijzijn van de locoburgemeester een nieuwe wilg op de plek waar 100 jaar geleden Truus zelf een wilg plantte. – Foto: Eric Roeske