Het buurtje rond de Laan van Minsweerd en enkele zijstraten heet De B.A.N.S. in de volksmond. In 1922, werden de eerste woningen opgeleverd. De bouw was destijds een initiatief vanuit de Utrechtse afdeling van de B.A.N.S. (Bond van Ambtenaren in dienst van Nederlandse Spoorwegen) om voor kantoorpersoneel gezamenlijk huisvesting te regelen in tijden van grote woningnood. Nog altijd is de woningstichting Tuindorp B.A.N.S. zelfstandig, een knappe prestatie in tijden van groeiende, complexe regelgeving.

Spoorwegpersoneel
Ben Golstein, een spoorwegman in hart en nieren, woont er sinds 1974 en zat jarenlang in het bestuur van de woningstichting en kent de historie van het woonblok als geen ander. “Na de fusie van twee spoorwegmaatschappijen in 1917 ontstond de voorloper van de Nederlandse Spoorwegen. Die bouwde tussen 1918 en 1921 naast het centraal station een nieuw hoofdkantoor (met 22 miljoen bakstenen), dat nu de Inktpot heet. De woningstichting, opgericht op 11 oktober 1920, bouwde op haar beurt voor het kantoorpersoneel, dat vanuit het hele land voor werk naar Utrecht moest verhuizen, 162 zelfstandig woningen plus een dienstwoning (Hendrick de Keyserstraat 72). Tot op de dag van vandaag heeft spoorwegpersoneel voorrang om hier te wonen.”

Geen fraaidoenerij
Het woordje ‘Tuindorp’ in de naam van de stichting duidt op de wens om de woningen te bouwen met veel groen eromheen. “De Rijksweg 22, de latere Waterlinieweg, was er nog niet, dus aan de voorkant keken de eerste bewoners uit op de (oude) Kromhoutkazerne en vooral uitgestrekte weilanden. Aan de achterkant kregen de benedenwoningen een tuin met schuur, in die tijd een luxe in de stad.”
De opdracht aan de architect was: bouw woningen zonder fraaidoenerij, maar prettig van vorm en indeling, en voorzien van moderne gemakken. “Dus geen glas-in-lood, wel stopcontacten en vaste wastafels. Bovenwoningen kregen een balkon met kolenkit en een bezemkast, heel praktisch.”
De architectuur met horizontale belijning, platte daken met overstek en blokvormige opzet gold als modern, geïnspireerd door de invloedrijke Amerikaans architect Frank Lloyd Wright. “Langs de Laan van Minsweerd tot aan de Vossegatselaan maakt het uitgestrekte woonblok een lichte boog. De inspringende gevels geven een afwisselend en prettig straatbeeld. Mevrouw Schröder vroeg Gerrit Rietveld destijds om hierop aan te sluiten bij het ontwerp van haar inmiddels wereldberoemde huis even verderop.”

Leven lang wonen
De B.A.N.S. bleef al die jaren financieel gezond en wist de lokroep van grotere woningcorporaties te weerstaan. “De grote sociale controle (spoormensen onder elkaar) en grote baanzekerheid van de bewoners voorkwamen grote huurachterstanden en verloedering. Renovaties en moderniseringen hebben we daarom altijd zelf kunnen financieren. Door de mix van woningtypes (klein-groot, boven-beneden, gezin-alleenstaand) hebben we ook een goede doorstroming. En de stichting is flexibel: als het moet maken we een woning levensloopbestendig. Je kunt een leven lang fijn wonen in de B.A.N.S.”

Boekje 75 Jaar B.A.N.S.
Lees meer over de historie van de B.A.N.S. in het jubileumboekje uit 1995.