Auteursarchief: Oostkrant

Geen bierfestival

De rechter zet een streep door het Mout Bierfestival dat in september in het Wilhelminapark zou plaats vinden. De Stichting Wilhelminapark, wijkbewoners die zich inzetten voor het behoud van het park, verzet zich tegen de vergunningen die de gemeente heeft afgegeven, omdat zij bang is voor (nog meer) schade aan het park. De rechter deelt die zorg en trekt aan de noodrem.

Bodem kapot
Martine ten Voorde, bestuurslid van de stichting licht toe wat het probleem is. “De grote ligweide is er zeer slecht aan toe. De bodem is de laatste jaren door zware druk van vrachtwagens, podia, mobiele koelinstallaties etc. ingeklonken. Water sijpelt niet meer de bodem in, boomwortels worden afgekneld. Voor al die oude bomen, sommige meer dan een eeuw oud, is dat funest, zeker in deze droge tijden. Het park is sinds de opening in 1898 uitgegroeid tot een van de mooiste van Nederland en heeft zelfs de status van Rijksmonument. Het lijkt nu in een paar jaar tijd naar de knoppen te gaan. Het is vijf voor twaalf. Meerdere onderzoeken bevestigen dat. Het aantal en vooral de omvang van festivals is hier veel te groot, het park kan dat niet aan. De gemeente ziet dat niet, de rechter gelukkig wel.”

Rijksmonument
Het is voor het eerst dat de stichting een zaak aanspant tegen de gemeente. “We doen dat liever niet, want we werken juist graag samen. Met de afdeling Groen gaat dat al jarenlang goed. Maar de afdeling Evenementen geeft te makkelijk vergunningen af aan commerciële festivalorganisatoren. Kleine festiviteiten kan het park aan, dat is ook gezellig, maar dit is geen festivalterrein waar je met zware vrachtwagens, kranen en grote opleggers rond kunt rijden. Voor grote evenementen moet de gemeente terreinen elders bestemmen. De rechter wijst de gemeente op het monumentale karakter van het park en eist dat er éérst doordacht beleid moet komen voordat er vergunningen afgegeven mogen worden voor grote festiviteiten. Dat is er nu niet. Uiteraard denken we graag mee over wat de draagkracht is van dit prachtige park waar zoveel wijkbewoners wandelen, sporten en elkaar ontmoeten, al generaties lang.”

Lees meer over Stichting Wilhelminapark
Bekijk hier het vonnis met toelichting.

De ligweide daags na een festival – *Anna groot*

Nieuwe smulwinkel

Welkom Tom en Emma van de Zuivelhoeve, de opvolger van de befaamde delicatessenwinkel Peek & Van Beurden op de Nachtegaalstraat 56. Tom werkte bij de Spaghetteria op het Ostadeplein en Emma woonde jarenlang op de Prins Hendriklaan. Ze kennen Oost en delen graag hun passie voor lekker eten. De Zuivelhoeve biedt een ruim assortiment kazen, zuivelproducten, zelfgebrande noten, tappas en andere delicatessen.

Avontuurlijke winkel
“Deze winkel is een lang gekoesterde wens. Thuis koken we graag, en gaan daarvoor vaak op zoek naar speciale, heerlijke producten. Dat avontuurlijke willen we ook in deze winkel bieden. Zuivelhoeve is weliswaar een keten met 80 winkels, maar ze geeft ons alle ruimte om in te spelen op de buurt. We hebben goed contact met de vorige ondernemer Edwin Peek, en weten welke producten hier populair zijn. Die krijgen een mooi plekje bij ons op het schap. En natuurlijk zoeken we zelf ook naar uitbreiding van het assortiment met bijvoorbeeld speciale wijnen (Emma is sommelier), hammetjes, chocola en bonbons. Wat we nu aanbieden is nog maar het begin! Kom vooral langs, we adviseren graag over producten, kaas- en borrelplanken. En als je verzoeken hebt, laat ons weten.”

Tom en Emma voor hun nieuwe winkel – *Arnoud Wolff*

Rosarium

Nos Jungunt Rosae (‘de rozen verenigen ons’), de eerste rozenvereniging van Nederland, vroeg in 1910 aan het stadsbestuur om bij het eind negentiende eeuw geopende Wilhelminapark een openbaar rozenpark aan te leggen, het Rosarium. Zulke parken waren in omringende landen in opkomst. Voor een terrein van circa één hectare zou de vereniging van kwekers een plan maken en vervolgens de rozen leveren, aanplanten en onderhouden. Tuinarchitect Denier van der Gon ontwierp het hofje met elf vakken en 144 bedden met ongeveer 150 rozensoorten. Een levend en vooral kleurrijk kunstwerk, met in het midden een fontein. Het Rosarium werd op 7 juni 1913 officieel geopend. Op zondagen melden zich 400 bezoekers per half uur, uit alle rangen en standen. Velen kwamen vanuit de binnenstad met de nieuwe tramlijn 2. Het park was een trekpleister van formaat! Parkwachters leidden alles en iedereen in goede banen.

Uitstalkast
De rozenkwekers gebruikten het Rosarium als een soort uitstalkast, waarmee ze reclame maakten voor hun producten. In de aanbevelingsbrief stond: ‘Dan weet men (de consument) met zekerheid, dat de daarop uitgeplante exemplaren rozensoorten zijn, die na deskundig onderzoek blijk gegeven hebben aan de eischen van bodem en klimaat te voldoen.’

Bedreigd door wegenbouw
In 1930 wilde de stad een invalsweg naar de binnenstad dwars door het Rosarium aanleggen, het plan Berlage. Na heftige discussies in de gemeenteraad kreeg uiteindelijk de Biltstraat deze (twijfelachtige) eer. Later zou mogelijk ook de nieuwe Stolberglaan doorgetrokken worden door het Rosarium, maar ook die plannen sneuvelden dankzij protest van omwonenden. Zelfs de zeer strenge winter van 1939 kreeg het rosarium niet klein, ook al sneuvelde 90 procent van de rozen.

Zwarte bladzijden
De Duitse bezetter sloot in 1941 het rozenpark voor Joden. Een houten bord onder de toegangspoort maakte duidelijk dat het genieten van rozen voortaan uitsluitend aan ariërs was voorbehouden … Aan het einde van de bezetting voltrok zich nog een tragedie: Het Drama bij het Rosarium: tien mannen van de Binnenlandse Strijdkrachten sneuvelden in een vuurgevecht met terugtrekkende Duitse militairen op een steenworp afstand van de rozentuin. Een plaquette herinnert nog aan deze bloederige schietpartij.

Gemeentelijk monument
Tot 1957 had de vereniging het Rosarium in bruikleen. Daarna ging het onderhoud over in handen van de gemeente. Die beperkte het aantal rozensoorten, maar gaf het Rosarium wel de status van gemeentelijk monument.
Buurtbewoner den Hartog, auteur van het jubileumboekje ‘100 jaar Utrechts Rosarium’ schreef in 2013 een uitgebreid artikel in het magazine Oud Utrecht ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het Rosarium.

Buurt: Wilhelminapark eo | kaart

Gemeentelijke plantsoenendienst aan het werk in 1959 – *Het Utrechts Archief*

Oorspronkelijk ontwerp van Donier van der Gon

Johanna Westerdijk

Een nieuwe muurschildering in Oost! Vanaf de zijgevel van Maliesingel 54 kijkt Johanna Westerdijk (1883-1961) met vastberaden blik naar de singel. In 1917 benoemde de universiteit van Utrecht haar tot de eerste vrouwelijke hoogleraar van ons land. Ze onderzocht plantenziekten en schimmels, en geldt als grondlegger van de grootste biobank van levende schimmels ter wereld, die wordt beheerd door het Westerdijk Institute op het Utrecht Sciencepark.

Met Strakke Hand
Jacqueline Castelijns en Marieke Bemelman zetten zich met hun initiatief SPORE in om historisch belangrijke vrouwen zoals Westerdijk bekend te maken bij een breder publiek. “In Oost staan de wetenschappers Prof Ornstein (Oosterkade) en Buys Ballot (Burg Reigerstraat) al op een muur, hoogste tijd dat botanicus Westerdijk ook een mooi plekje kreeg. Na een lange zoektocht naar een geschikte muur kwamen we per toeval uit bij Nathalie en Wouter die hier op straat met hun buren zaten te BBQ-en. Het klikte meteen, en met dank aan Manon van het Westerdijk Institute en het schilderscollectief De Strakke Hand hebben we dit eerbetoon kunnen realiseren.”

Schoone geesten
Johanna was behalve een uitmuntend wetenschapper ook een goede organisator, geroemd om haar vermogen talentvolle studenten aan te trekken en tot een team te smeden. Boven de deur van haar laboratorium stond haar motto: Werken en feesten vormt schoone geesten. Voor wie meer wil weten over deze bijzondere wetenschapper heeft SPORE een speciale website gemaakt: www.johannawesterdijk.com Of lees het artikel van journalist Jeroen kreule.

Maker: De Strakke Hand @2022
Locatie: Maliesingel 54

Foto: De bewoners Nathalie en Wouter, de initiatiefnemers Jacqueline en Marieke van SPORE en Manon van het Westerdijk Institute – Arnoud Wolff

Piekenkermis

Wéér geen Piekenkermis! In 2020 en 2021 was corona de boosdoener, nu kreeg de organisator het verplichte verkeersplan niet rond. Het was al een lastige opgave, want het opgeknapte Malieblad biedt weinig ruimte meer voor botsauto’s en draaimolens. De organisator betwijfelt of de Piekenkermis nog toekomst heeft, omdat de Maliebaan zelf ook op de schop gaat. Komt daarmee een einde aan de eeuwenoude, roemruchte Utrechtse kermistraditie?

Kerkemis
Kermis komt voort uit (middeleeuwse) kerkwijdingen en jaarmarkten, uit handel en heiligheid zou je kunnen zeggen. Het woord kermis is een verbastering van kerkemis, de speciale inwijdingsmis van een nieuwe kerk. De eerste kerkemis was in 1023, duizend jaar geleden, bij de opening van de St Maartenskerk in wat nu de binnenstad noemen.
Tot aan de Eerste Wereldoorlog kende Utrecht een jaarlijkse kermis, hoewel de druk al jaren toenam om het feest af te schaffen vanwege het ‘onzedelijke, woeste en onbeschaafde’ gedrag van de bezoekers. Hetgeen uiteindelijk geschiedde.

Een piek per ritje
Pas in 1988 blies de kermisprofessor Jansen de traditie nieuw leven in, toen onder de naam Utrecht Kerkestad gevierd werd dat vijf kerken in de binnenstad waren gerestaureerd. Men zocht een prachtige locatie (de Maliebaan) en stelde de ritprijzen vast op één piek (gulden) om het feest toegankelijk te houden voor iedere Utrechter. De (bij)naam Piekenkermis was geboren.

Hoveniersmaandag
De Piekenkermis heeft haar rituelen. Op de zondag is de kermis-mis op de botsautobaan: de auto’s gaan aan de kant, de Zusters Augustinessen delen hosties uit en brengen liederen ten gehore. Aan het eind van de kermisweek is de jaarmarkt op de Reiger- en Nachtegaalstraat. Alleen een officiële Hoveniersmaandag ontbreekt. Dat was de dag waarop de tuindersknechten en dienstmeiden hun jaarloon kregen en op de kermis uit hun bol gingen, tot afgrijzen van de nette burgerij.

Foto’s: Het Utrechts Archief

Monument Laura Korsman

Laura Korsman woonde in een studentenhuis aan de Bosboomstraat. Ze was 24 jaar en had haar opleiding tot verpleegkundige bijna afgerond. Maar ze werd agressief gestalkt door haar ex-vriend Zamir. Die klom op 11 juni 2018 gewapend met een mes over haar balkon en stak op haar in. Laura drukte haar alarmknop in, maar toen de politie arriveerde was ze al vermoord. In het plantvlak op de Bosboomstraat staat nu een prachtige stalen vlinder. Het monument is geplaatst op verzoek van Laura’s familie, ook om aandacht te vragen voor de gevaren van stalken.

Kleurrijke kleermaker

Anne Lauwers maakt bloemrijke en duurzame mode in haar atelier in het vroegere distributiecentrum van Verkade Koek en Beschuit uit 1932. Je komt er via een poort in Kerkstraat, een zijstraat van de Nachtegaalstraat. Een leven lang ontwierp ze kostuums en rekwisieten voor de theater- en reclamewereld, tot corona. Toen gooide ze het roer om.

Kleur en fleur
“Tijdens de lockdowns viel het werk voor theaters helemaal weg. Na bijna 40 jaar keihard buffelen voor producties van bijvoorbeeld Joop van de Ende, had ik ineens alle tijd. Tja, voor wat? Ik wil nog lang niet met pensioen, ik zit nog té graag achter mijn naaimachine. Ik besloot om kleding voor particulieren te maken. Maatwerk, duurzame materialen, tijdloos en vooral met veel kleur en fleur. Voor mensen die durven op te vallen, van een complimentje houden als ze over straat lopen en genieten van een kleurrijk leven.”

Duurzame materialen
“Mijn label is Flauwers by Anne, een knipoog naar mijn achternaam én mijn voorkeur voor bloemrijke kleding. Ik ben altijd al een bloemenmeisje geweest: boeketjes maken, bloemen tekenen en vooral knutselen met stoffen en patronen. Ik streef naar 100% biologische productie en wil graag kleding maken die lang meegaat. Die wegwerpmode uit lagelonenlanden is me een gruwel! Ik werk bijvoorbeeld veel met linnen dat veel minder water verbruikt dan katoen. En linnen stoffen worden in Europa gemaakt, dus minder transport. En ik recycle materialen. Zo wil ik bijdragen aan duurzame mode.”

Maatwerk
“Mijn collectie is beperkt. Maar het zijn allemaal knallers qua kleur en design! Op de website vind je alle items. Van sommige heb ik een aantal modellen hier aan het rek hangen, zodat je kunt passen. Ik maak alles op maat en let vooral op details en elegantie. Kleding moet als gegoten zitten! Dinsdag t/m vrijdag kun je hier zonder kloppen binnenlopen, zaterdags werk ik op afspraak.”

www.flauwersbyanne.com/

Nieuwe wijkwethouder

Eva Oosters is de nieuwe wijkwethouder voor Oost. Dat kon ook eigenlijk niet anders met zo’n achternaam, maar ze wilde het ook zelf: “Ik kom hier vaak op bezoek bij familie en vrienden. En op weg naar de universiteit fiets ik door de Nachtegaal- een Reigerstraat. Oost is een leuke wijk!”

Nieuwe Energie
Met 25 jaar is ze de jongste wethouder ooit van de stad. Haar partij Student & Starter timmert al een aantal jaar aan de weg met de slogan: Nieuwe Energie voor de Stad. Bij de laatste raadsverkiezingen stemde bijna 10% in Oost op deze jonge partij. Niet vreemd als je bedenkt dat in onze wijk 27% van de bewoners tussen de 18 en 24 jaar is, merendeel student. Oost is de bakermat van Student & Starter. Met twee zetels (van de 45) in de gemeenteraad mocht de partij deze keer ook een wethouder leveren.

Wat doet een wijkwethouder?
Eva is verantwoordelijk voor cultuur, evenementen, sport, participatie en milieu in de stad. Daarnaast heeft ze de (oude) wijken Binnenstad en Oost onder haar hoede, waarvoor ze zogenoemd wijkwethouder is. Bewoners kunnen problemen met gemeente of (bewoners)initiatieven met hun wijkwethouder bespreken. “Ik kijk dan of ergens hobbels kunnen worden weggenomen, eventueel in overleg met mijn medewerkers of collega wethouders. Dat lukt niet altijd, maar ik ga mijn uiterste best doen voor de bewoners en ondernemers in Oost. Contact opnemen kan via het maandelijkse spreekuur op het wijkbureau, maar ik wil ook bewoners en ondernemers ook opzoeken in hun buurt. Op social media ben ik heel actief, ook daar ga ik Oost volgen.

De nieuwe wijkwethouder kreeg als welkomstcadeau (en studiemateriaal) het Oostboek – *Arnoud Wolff*

Koken voor ‘t Wijk

Hectiek in buurthuis Sterrenzicht. In rap tempo worden er 40 tot 50 gratis maaltijden samengesteld. Studenten, leden van het wijkcomité Hart Voor Het Wijk en medewerkers van Dock werken elke vrijdagmiddag zij aan zij om al het lekkers in doosjes te doen die later naar de oudere bewoners zullen worden gebracht. Het is er snikheet, maar vooral heel gezellig, er wordt veel gelachen!

Gezonde maaltijd
Geboren en getogen Sterrenwijker Marian geeft aanwijzingen hoe de pasta en saus het beste in de doosjes kunnen. “Ik doe graag wat voor m’n buurtje, vooral voor de oudere bewoners. Niet alleen krijgen ze een lekkere en gezonde maaltijd, ook maken we aan de deur even een praatje, want sommige oudjes zijn zo eenzaam. Fijn dat we dit zo met z’n allen kunnen doen.”

Poolsterhof helpt mee
De studenten sluiten zich daarbij aan: “We vinden het als studentenhuis (Poolsterhof) leuk om mee te werken en iets voor onze buurt te doen. Soms best wel moeilijk als een oudere of kwetsbare bewoner bij het open doen persoonlijke problemen met ons deelt, daarom proberen we er écht even voor hen te zijn, met een beetje vrolijkheid én een lekkere maaltijd.”

Tegen eenzaamheid
Het initiatief komt voort uit de coronatijd toen het buurtcomité samen met de Utrechtse Uitdaging de eenzaamheid onder met name oudere bewoners wilde tegengaan. De broers Willem en Jaap van Rijsdijk brachten rond de Kerst al maaltijden langs bij hun oudere buurtgenoten, en dat initiatief is nu dus uitgebreid. Iedere vrijdag koken de koks van cateraar Maison van den Boer in Galgenwaard de (verse) maaltijden. De leden van het comité en de studenten halen het eten op en bezorgen al het lekkers vanuit het buurthuis deur aan deur in de buurt. Wie mee wil helpen op de vrijdag is van harte welkom. contact via hartvoorhetwijk@hotmail.com

Sterrenwijker Marian en de studenten van Poolstarhof werken zij aan zij – *Arnoud Wolff*

Schildering onder hoogspanning

Begin 2022 maakt kunstenaar en buurtgenoot Frans Hofmeester een spontane schildering op de rechterdeur een Stedin transformatorhuisje in de Wulpstraat: de dame met het hondje. “Het was werken onder hoogspanning, maar de moeite waard! Ik krijg veel positieve reacties van voorbijgangers. Er zat namelijk veel geklieder op de muren en deuren van dit huisje, door de schildering knapt het er echt van op. De linkerdeur van het huisje had ik in september vorig jaar al geschilderd en dat werd sindsdien gerespecteerd door het graffiti gilde. Dat hoopte ik ook voor de rechterdeur. Een buurvrouw had hier eerder al het groenperkje gefatsoeneerd, zo met die schilderingen erbij hadden we dit hoekje toch mooi opgefleurd. Maar dat was gerekend buiten de plots overijverige Stedin.”

Replica als protest
Want inderdaad, niet veel later wordt zijn kunstwerk overgeschilderd door overijverige werklui van het energiebedrijf. Jarenlang lieten ze het huisje verloederen, plots staan ze met kwast en verf voor de deur. Misverstand of niet, Frans baalt als een stekker, en de buurt met hem. Maar Frans verzint een list en brengt zijn oorspronkelijke compositie weer tot leven door een 3D replica van bordkarton in het aanpalende perkje te zetten. Een stereo-effect voor wie langs fietst. “Het perkje is niet van Stedin, dus hopelijk staat de dame nu veilig.” Niet dus, want een paar dagen later al was de dame verdwenen. Frans vond haar een paar straten verderop. “Puur vandalisme.” Om verder escapades met de dame te voorkomen heeft hij de replica in zijn eigen voortuin gezet. “Dan kan ik dag en nacht een oogje in het zeil houden.”

Maker: Frans Hofmeester @2022
Locatie: Wulpstraat/Alkhof