Langs de Oosterspoorbaan staat op een blinde muur een tijdsbeeld van het oude Absteder hoveniersgebied. De muurschildering is in 2017 gemaakt door Jos Peeters ter gelegenheid van de opening van Park Oosterspoorbaan. Het beeld is geïnspireerd door een historische foto vanaf het dak van het Diakonessenhuis in 1938. De kijkrichting is Binnenstad: nog geen IBB, Stedelijk Gymnasium of nieuwbouw, maar slechts nog kavels van hoveniers tegen de achtergrond van de witte huizen van Sterrenwijk, het Witte Dorp.
Spoor door de tuinen Het treintje van de Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij boemelt tussen de tuinen op weg naar Hilversum. Bovenin de muurschildering staat de oude kadastrale kaart met de namen van de hoveniers die rond 1870 gedwongen grond moesten inleveren voor deze Oosterspoorlijn: Koot, Jongerius en Van Zijl. De getekende stoomlocomotief is de NS3737 uit 1910, bijgenaamd De Jumbo, die in het Spoorwegmuseum staat te pronken.
Muurschildering langs de Oosterspoorbaan van Jos Peeters met in de ‘lucht’ de kadastrale kaart van de tuindersgronden / foto: Arnoud Wolff Foto uit 1938 die model stond voor de muurschildering – Het Utrechts Archief
Gefeliciteerd District met het eerste lustrum! Vijf jaar geleden begonnen als broodwinkel (met koffie) en inmiddels een begrip in de buurt. Een plek van genieten én ontmoeten, precies zoals eigenaar Ingrid van den Berg het had bedacht: “In ons plan stond buurtgevoel bovenaan. We zoeken en maken elke dag lekkere broden, koekjes, en andere deegwaren, maar vooral willen we een prettig contact met onze buurtgenoten. Dit prachtige pand op de hoek van de Jan van Scorelstraat en Rembrandtkade nodigt daar ook toe uit.”
Het verst dichtbij Bakker Kees Oortwijn is er al vanaf de start bij. District is als een jas die past, zoals hij zelf zegt. “Ik kom uit een bakkersfamilie en ben hier, midden in mijn eigen buurtje, helemaal op mijn plek. Onze slogan ‘het verst dichtbij’ geldt ook voor mij persoonlijk. We werken elke dag hard om een betere bakkerswinkel te worden. Bakken is kneden, vormen en rustig laten rijzen, precies hoe District zich ontwikkelt. En daar voel ik me prima bij.”
Betrokken medewerkers Klanten roemen de betrokkenheid van het personeel. Ook dat is geen toeval volgens Ingrid. “We besteden veel aandacht aan de jonge mensen die hier werken. Het team bestaat uit meer dan twintig zeer betrokken medewerkers. We geven ze oprechte aandacht en vooral de ruimte om zich te ontwikkelen. Daar voelen we ons allemaal prettig bij en dat stralen we uit naar klanten in de winkel.”
Zonnige toekomst Zijn er nog (wilde) plannen richting het tweede lustrum? “We genieten even van hoe het nu gaat. Het zijn moeilijke tijden, door de corona-maatregelen is het aansturen van de organisatie een uitdaging. Maar er is nog voldoende te ontwikkelen. Nog steeds bezoek ik andere wijken en steden om inspiratie op te doen voor District. We blijven scherp op het assortiment, hoewel we weinig wisselen. Vele van onze ideeën blijken namelijk nog altijd een succes, zoals de overheerlijke kaneelknoop, een eigen recept. Hopelijk mogen we straks ons terras weer openen en kunnen klanten met hun koffie en lekkernij (take-away, want terrasbediening is verleden tijd) weer lekker in het zonnetje zitten. Daar kijken we naar uit!”
Foto: Bakker Kees Oortwijn en winkeleigenaar Ingrid van den Berg vieren het eerste lustrum van bakkerswinkel District – Arnoud Wolff
We geven graag aandacht aan jonge ondernemers in de wijk die ook in moeilijke tijden enthousiast doorgaan met het opbouwen van hun zaak. Zoals Simone Doesburg uit Rijnsweerd, die vanuit huis de wereld verovert met haar handgemaakte serviesgoed onder de merknaam Grace of Glaze. Borden, schalen en kopjes, en dat alles in de meest fantastische kleuren. Tussen alle mallen, ovens, klei en grote zakken pigment vertelt ze hoe het oude ambacht van het bakken en kleuren van porselein haar zo gegrepen heeft: “Via mijn opleiding kon ik stage lopen bij Koninklijke Tichelaar in het Friese Makkum. Een beroemde serviesmaker waar ik de fijne kneepjes van het vak heb geleerd. Als je porselein met de hand bewerkt, dus niet-machinaal, dan krijg je de mooiste, diepste kleuren. Het vraagt tijd en aandacht, want klei blijft gevoelig voor vocht en temperatuur. Bij elke stap (drogen, bewerken, stoken en glazuren) moet ik alles goed in de gaten houden. Maar dan staat er ook iets op tafel! Ik ben twee jaar bezig. Vorig jaar was lastig door corona en de lockdowns, want ik lever veel aan horeca. Zoals de Linnaean Cafe in Londen, waar de chef zijn gerechten en mijn servies qua kleur perfect op elkaar afstemt. Vanuit Saudi Arabië is er ook veel vraag naar mijn porselein. Wat dat betreft is het soms onnavolgbaar hoe mijn ‘markt’ zich ontwikkelt. In Utrecht staan mijn (espresso)kopjes vooralsnog alleen bij koffiehandel VanPommeren op de Lijnmarkt. Wel hoop ik hier dit jaar samen te kunnen gaan werken met een Utrechts restaurant. Buurtgenoten die interesse hebben kunnen overigens altijd een afspraak maken om hier thuis langs te komen.”
Op verzoek van bewoners van de Lodewijk Napoleonbuurt zijn bij het opnieuw bestraten van de Fransestraat vier groenvakken gemaakt. Er zijn in samenwerking met woningbouwvereniging Bo-ex wilgen geplant, een aantrekkelijke boom voor insecten. Afgelopen weekend heeft een groep van twintig buurtgenoten de vakken verder ingeplant met een rijke variatie aan vaste planten die goed zijn voor bijen, insecten en vogels. Rond de bomen o.a. tijm, wolksmelk, verbena, aster, heuchera en wat grassen, en langs de gevels van de schuurtjes klimmers als druif, trompetbloem, clematis, vijg en pruikenboom. Tussen alle planten zijn bollen in de grond gestopt. De straat is door dit groene initiatief minder stenig, wat in de hete zomers de buurt koelt, een aangenaam bijeffect van de beplanting. Bij alle beplanting is zoveel mogelijk gekozen voor inheemse en biologische gekweekte soorten. Laat de lente maar komen!
Meer info over groen in je wijk vind je op Groen Oost
De Stichting Oostkrant is in 2010 opgericht door bewoners uit Utrecht Oost. Ze wilden hun buurtgenoten informeren over wat er speelt in de wijk. Onafhankelijk van gemeente of instanties. De full colour papieren krant verschijnt sindsdien vier keer per jaar en wordt huis aan huis bezorgd in Oost. Tien jaar later verzamelden ze oude en nieuwe verhalen in het jubileumboek met de alles zeggende titel: Oost!
Zonder verhalen geen buurt De makers van het Oostboek zijn huidige en voormalige redacteuren en bestuursleden van de Oostkrant. Allemaal bewoners met warm hart voor hun buurtje én de Oostkrant. Ze bladerden door het archief, pikten de meest opmerkelijke verhalen van 10 jaar Oostkrant eruit, zochten opnieuw contact met buurtgenoten (hoe is het nu met je?), verzamelden oude foto’s, schoten nieuwe, trokken aan de bel bij willekeurige huisnummers 10, maakten een podcast, en – na veel wikken, wegen, schrijven en schrappen – verscheen het jubileumboek van 176 pagina’s vol verhalen over Oost.
Het OostboekBurgemeester met boekVerkooppunt Tutti A TavolaAdverteerder vanaf eerste uurOostboek in Sterrenwijk KerstpakketDe makers van het Oostboek
Oh, kom maar eens kijken … naar het voorraam aan de Oosterstraat nr 3. Het heeft weer een sfeervolle voorstelling: Sint & Piet. Als je over het ratelende klinkerstraatje achter het Spoorwegmuseum rijdt, kun je de goedheiligman en zijn geachte medewerker niet missen, al helemaal niet in het donker. Het zijn creaties van de bewoners Wim en Carla Willemars die al 25 jaar met twee etalagepoppen en een grote verkleedkist inspelen op de actualiteit. Het begon als hobby van zoon Pablo, maar sinds die op kamers woont hebben de ouders de regie overgenomen. De etalage trekt doorgaans veel bekijks. “We hebben altijd de grootste lol bij het aankleden van de poppen, het maakt het kind in ons los.” En dat gevoel gunnen ze iedereen, dus wie een leuk thema weet is van harte welkom om het uit te voeren, want zoals ze eerder dit jaar in de Oostkrant zeiden: “Ons raam is een open podium voor Oost.”
Foto: Piet en Sint in de etalage van Oosterstraat nr 3 – Arnoud Wolff
Jarenlang reden haastige pakketbezorgers en onervaren studenten met verhuisbusjes zich klem onder het lage viaduct (hoogte 2,4 meter) nabij het Rietveldhuis.Uiteindelijk werd de oplossing gevonden in een hoogteportaal aan beide kanten op de prins Hendriklaan. Een rood-witte dwarsligger die net iets lager hangt dan het viaduct hoog is, als waarschuwing. En dat blijkt te werken …
Aline Barnhoorn woont in dit voormalige baanwachtershuisje langs de Oosterspoorbaan, gebouwd in 1875. Met het kenmerkende 48 op de gevels. Dat is niet het huisnummer, want dat is Zonstraat 1. De Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij nummerde destijds al haar baanwachtershuisjes vanuit beginstation Hilversum tot aan eindpunt Lunetten. Dit was de 48ste spoorovergang. Aan het eind van Park Oosterspoorbaan staat nog een huisje met 52 erop.
Zelf opgeknapt Aline vertelt dat ze huisje 48 in 1998 kocht. “Ik heb het in de loop der jaren met bescheiden middelen helemaal opgeknapt. De muren waren heel brak, dus in 2008 heb ik op aanraden van de schilder ter bescherming ook een coating aangebracht. Antraciet grijs, in combinatie met witte daklijsten. En de aanduiding 48 met roze achtergrond heb ik teruggebracht op de muren, want dat soort details waren lang geleden verloren gegaan. Ik krijg doorgaans veel positieve reacties van buurtgenoten en voorbijgangers voor het mooie aangezicht.
Erfgoed Maar nu – na 12 jaar – staat afdeling Erfgoed op de stoep. Ik moet de coating verwijderen, want het blijkt gemeentelijk erfgoed. Het enige dat ik weet is dat bij aankoop de gemeente zei dat dit een van de eerste huizen was met spouwmuren. Die moesten behouden blijven, daar heb ik dus ook niks aan gedaan. Maar goed, de coating verwijderen is een dure grap. En de muren worden er alleen maar slechter van, en het huisje zeker niet mooier. Daarom ben ik blij dat ik steun krijg van Tussen Spoor en Singel, het bewonerscomité van het buurtje langs het Spoorwegmuseum.”
Buurt start petitie En inderdaad, Evert van der Veen bevestigt dat zij zich inzetten voor hun buurgenoot: “Aline heeft met respect voor de historie het huisje prachtig en duurzaam opgeknapt. Het is een icoon in de buurt. En de gemeente toont zich hier een veelkoppig monster, want afdeling Duurzaamheid adviseert muurisolatie en zonnepanelen etc, terwijl Erfgoed dat weer ongedaan wil maken. Dat is voor Aline lastig. Daarom zijn we voor haar een petitie gestart om het huisje te behouden zoals het is.”
QQLQ Oja, Aline, wat betekenen die letters QQLQ boven het raam? “In mijn tuin heb ik kippen en een haan. Als ik er niet ben, vraag ik buren om de haan in zijn hok te doen. Dan kukelt ie minder. QQLQ is dan de code die ik app, dan weten buren genoeg. Het is een oud grapje, maar voor voorbijgangers vaak een (onoplosbaar) puzzeltje.”
Foto boven: Aline voor haar huisje aan de Zonstraat – Arnoud Wolff Foto beneden: het baanwachtershuisje nummer 14 – Arnoud Wolff
De Oostkrant bestaat 10 jaar, en om dat te vieren komen we eind van dit jaar met een jubileumboek. We deden daarvoor een oproep aan buurtgenoten met een huisnummer 10. We kregen veel response met vaak prachtige buurtverhalen, zoals deze herinnering aan de Albatrosstraat 10 die Jos Geluk deze week met ons deelde:
“Na de oorlog ging mijn vader Izak Geluk in Utrecht met dozen boter en margarine langs de deur. Hij kwam uit Zoetermeer, dat toen bekend stond om zijn boter- en kaasfabrieken. In 1948 trouwde hij met mijn moeder en ging in Utrecht wonen. Vaders grootste droom was een eigen winkel. Die vond hij in 1960 op de Albatrosstraat 10. Zijn assortiment was inmiddels uitgebreid met kaas & eieren, koffie, thee, jam en blikjes zalm, zoals te zien op de oude prijslijst. Op de etalage schilderde hij de aanbeveling Zoetermeer’s Zuivelhuis. Terwijl hij met bestelbus in Utrecht zijn waren leverde, stond mijn moeder achter de toonbank van de winkel. Het woonhuisje erachter was krap, net groot genoeg voor mijn ouders, hun dochtertje en hun pasgeboren baby (dat was ik).
In de jaren ’70 was de winkel niet meer levensvatbaar, net zo min als de slagerij, de groentewinkel, en de sigarettenzaak in de buurt. Met pijn in zijn hart sloot hij de winkel. Mijn moeder heeft zestig jaar in het huis gewoond en gaat nu – 95 jaar oud – naar een verzorgingshuis. Vandaag hebben we het huis leeggehaald. Tussen de spullen vonden we o.a. de eerste advertenties, een prijslijst en een portret van mijn vader achter de toonbank van Albatrosstraat 10.
Het laatste stuk van de Oosterspoorbaan is vandaag feestelijk geopend. Vanaf nu kun je zonder omwegen van de Maliesingel naar de Koningsweg en het Krommerijngebied fietsen en wandelen. En daar werd op deze openingsdag direct gebruik van gemaakt. Rollen maar!
