Op 26 oktober 1133 ging Floris de Zwarte, korte tijd Graaf van Holland, met een tiental gezellen valkenieren. Eenmaal buiten de nieuwe stadswallen werd hij door zijn politieke vijanden, de adellijke broers Herman van Cuijk en Godfried van Arnsberg, in een hinderlaag gelokt. Hij wist nog te ontsnappen, maar in Abbenstade (nu: Abstede) struikelde zijn paard en werd hij alsnog met het zwaard afgemaakt. Het drama speelt zich af tegen de achtergrond van het recente stadsrecht dat Utrecht in 1122 had gekregen van de Duitse keizer Hendrik V, tot groot chagrijn van de heersende Utrechtse bisschop Godebalds.

Historicus en buurtgenoot Martin de Bruijn zal vrijdag 31 januari tijdens het Cultuurhistorische Café deze (politieke) moord in het Oost van negen eeuwen geleden duiden, mede aan de hand van een (verrassende) opgraving in 1949.

Cultuurhistorisch Café
Vrijdag 31 januari 16:30 uur (inloop 16:15)
Toegang gratis (bar open na afloop)
Locatie: De Wilg (Mecklenburglaan 3-5)
Organisatie: Oost Voor Elkaar

Het maandelijkse Cultuurhistorische Café wordt elke laatste vrijdag van de maand georganiseerd door de wijkcoöperatie Oost Voor Elkaar in ontmoetingscentrum De Wilg. Een prachtige locatie, want dit voormalige schoolpand, gebouwd in Amsterdamse Stijl, heeft zélf een spraakmakende historie.

De Franse Buurt vierde in 2024 haar 70-jarig bestaan met een groots feestjaar, met als klap op de vuurpijl: een eigen scheurkalender, feestelijk gepresenteerd tijdens de jaarwisseling klokslag twaalf uur. Initiatiefnemer en buurtbewoner Barbara van Beers kijkt met trots terug op de vieringen. “Met elkaar hebben we het afgelopen jaar een fantastisch feestprogramma neergezet. De energie en het talent van iedereen in de buurt zijn ongekend! In de scheurkalender komen de vele mooie momenten die we samen hebben beleefd weer tot leven. Het is een bijzondere mix van oude en nieuwe foto’s, buurtverhalen en historische weetjes. Het was ontzettend leuk om te maken en een fijne afsluiting van ons feestjaar. Hopelijk blijft het buurtgevoel ook in het nieuwe jaar springlevend. De kalender herinnert ons er in ieder geval elke dag aan.”

De Scheurkalender Franse Buurt 2025 heeft een beperkte oplage. Interesse? Mail Barbara.

Over de Franse Buurt
De buurt Lodewijk Napoleonplantsoen wordt ook wel de Franse Buurt genoemd vanwege straatnamen (Koningsweg, Kozakkenweg, Lodewijk Napoleonplantsoen en Fransestraat) die verwijzen naar de aanwezigheid van koning Lodewijk Napoleon in Utrecht rond 1800. Het is een typische jaren 50 wederopbouwbuurt met een grote verscheidenheid aan woonvormen: villa’s, portiek-, galerij-, duplex- en eengezinswoningen. Voor elk wat wils! In dit gebied langs de Kromme Rijn werkten en woonden eeuwenlang tuinders en hoveniers, een rijke geschiedenis die in het naslagwerk De Cultuur-Historische Analyse van de Kromme Rijnwijk (2006) in woord en beeld wordt verteld.

De Winterparade stond een verrassende act: het pop-up Vragenloket. De mobiele, houten balie is een idee van onze jonge buurtgenoot en theatermaker Xander Lenders. “Je mag bij het Vragenloket elke vraag stellen die je wilt. Samen gaan we dan op zoek naar het antwoord, dat meestal op straat ligt”, legt hij ietwat geheimzinnig uit. “Het Vragenloket draagt bij aan mijn doel als theatermaker: vreemden met elkaar in contact brengen, jong en oud, arm en rijk, links en rechts. Even met aandacht luisteren naar elkaar, doorgaans tot wederzijds genoegen. In deze tijd van polarisatie vind ik dat heel waardevol.”

Theater verbindt mensen
Xander gelooft sterk dat (straat)theater mensen kan verbinden. Hij heeft al meerdere concepten beproefd. Zo had hij in aanloop naar de verkiezingen vorig jaar een huiskamer gemaakt op het plein voor de bibliotheek. Een tapijt, een tafel en een paar stoelen bleken voldoende om voorbijgangers te verleiden met elkaar in gesprek te gaan. “Theater is voor mij een plek waar verhalen gedeeld worden. Als regisseur zorg ik dat publiek de drempel overgaat, en dan ontstaat de magie: de ontmoeting van mensen, meestal vreemden van elkaar. Ze hoeven het niet met elkaar eens te zijn, of te worden, zolang ze maar een moment aandacht voor elkaars wereld en gedachten hebben, dát vind ik belangrijk.”

De Nachtwinkel
Samen met vrienden Leoni Pirenne en Hannah Suurmond bedacht hij ook de Nachtwinkel. “Utrecht bruist na de (vroege) sluitingstijd van de cafés niet echt meer. Er is zelfs geen nachtwinkel. Wij hebben daarom zelf een mobiele nachtwinkel gemaakt waar je een stukje Utrechtse nacht kunt ‘kopen’. Het is een grote zwarte kijkdoos op een bakfiets. Zet een koptelefoon op, kijk door een van de vijf gaten en luister, terwijl je oude nachtfoto’s ziet, naar opgenomen verhalen van legendarische Utrechtse barmannen. Zo beleef je het bruisende Utrechts nachtleven van vroeger! We hopen dat bezoekers daarna het belang van een goed nachtleven, een wereld waar je makkelijk in contact komt met elkaar, in gaan zien.”

Loop op 13 december mee met de Lichtjestocht in Oost, de negende editie. De sfeervolle wandeling start met koorzang in de Holy Trinity Church in Oudwijk en slingert vervolgens via het Wilhelminapark door de Schildersbuurt. Ruim 2.000 waxinelichtjes markeren de route. Onderweg zingen koren kerstliederen en spelen acteurs scènes uit het kerstverhaal. De deelnemers kunnen Maria met haar kindeke zelfs in levenden lijve bewonderen in de kerststal van de Aloysiuskerk! De tocht sluit af in de gezellige herberg op het plein van De Wilg met eten, drinken, vuur en muziek.

[i] Vrijdag 13 december 18:00 – 20:00 uur
Startpunt: Engelse kerk aan Van Limburg Stirumplein
Eindpunt: Herberg De Wilg
Meer info: www.delichtjestocht.nl

Kristel van Heemert is winnaar van de gedichtenwedstrijd voor het goede doel. Daarmee verdient ze de felbegeerde hoodie plus een zak verse pepernoten van bakker Verspeek. Een heerlijk begin van deze feestmaand! Ze is geboren in het oude Antonius Ziekenhuis en woont nog altijd – na de nodige omzwervingen – in de Schildersbuurt. “Vooral met m’n broer Jaap praat ik graag lekker plat Utregs.” Kijk, zo blijft de Utregse vollekstoal in de familie!

Spannende strijd
De oproep in de Digitale Oostkrant om een Sinterklaasgedicht te maken in Utregse vollekstaol leverde vermakelijke en hartverwarmende reacties op. Volgens de jury (Willem en Jordy) zat de top 3 dicht bijeen. Naast winnaar Kristel krijgen daarom ook Minjon en Linda een eervolle vermelding en ieder een t-shirt met dezelfde opdruk praot Utregs met me. Lees hieronder de drie gedichten. En wie wil horen hoe het winnende gedicht in Uterechse vollekstaol klinkt, luistert naar Koos Marsman in deze video.

Het goede doel Villa Joep
De Utregse hoodie is een actie voor het goede doel van twee Oudwijkse ondernemers, Willem Langerak en Jordy Bakker. Met de tekst Praot Utregs met me vragen ze aandacht voor het buurtgevoel in de stad (en Oost). En omdat Langerak IJzerwaren met het wintertreintje in de etalage het Stichting Villa Joep steunt, besloten de ondernemers dat de verkoopopbrengst – zonder strijkstok – óók naar dit goede doel gaat. Villa Joep strijdt tegen een zeldzame kankersoort bij kinderen. Zowel de hoodie als de t-shirts zijn te koop in de winkel van Langerak IJzerwaren op de Burgemeester Reigerstraat.

Het Rietveld Schröderhuis is wereldberoemd. Kenners en liefhebbers van bijzondere architectuur komen uit alle windstreken naar Oost om de inventieve bouwwijze en filosofie van Gerrit Riteveld en Truus Schröder te bewonderen. Maar, hoe was het om te wonen en léven in dit inmiddels UNESCO monument? Jessica van Geel en Nathalie Dubois doken in de archieven, spraken met familieleden en lazen duizenden (!) brieven die met name Truus Schröder schreef. En ze maakten een vuistdik boek met meer dan 800 foto’s, waarvan de helft nog nooit openbaar te bekijken was. Dat biedt een fascinerend overzicht van wat zich in en rond het nu 100-jaar oude huis heeft afgespeeld. Deze biografie brengt een icoon tot leven.

Op zondag 15 december om 15:00 uur geven Jessica en Nathalie een lezing in Broese over het boek. Gratis, wel reserveren. Het hardcover boek (800 pagina’s) is a €79,95 is te koop bij Bruna Nachtegaalstraat. Lees hier de samenvatting.

Cora van Hal woont in de straat waar ze ook is geboren, de Bloemstraat, hartje Oudwijk. Elke dag maakt ze een prachtige tekening met intense kleuren en héél veel hartjes. Het zijn ware liefdesverklaringen voor wie haar na aan het hart liggen: de Dom, haar cluppie FC Utrecht (“Toen ik geboren ben, was ik al supporter”), Utrechtse volkszangers en beroemde mensen, vooral die in Oost wonen. Poëziegedichten noemt ze het zelf. Vooral met Utrechtse volkszangers heeft ze een speciale band. “Ik ken ze allemaal! Michael Oomen (favoriete liedje: ‘Je bent de liefste in m’n leven’), Martin van Doren (de zingende barman van Dikke Dries in Wijk C), Danny Temming en al die anderen. En de voetballers van FC Utrecht.” Ja, zoveel nummers één, dat kan, als je zo’n groot hart hebt als Cora.

Boek over de liefde
Buurtgenoot, dichter en inmiddels hartsvriendin Astrid Lampe heeft honderd tekeningen verzameld en daar samen met Cora een boek van gemaakt. Over de liefde, uiteraard, en over het (straat)leven van Cora in de stad Utrecht. De achterkant had Cora al lang geleden zelf bedacht: een kleurrijke tekening van de Dom met hartjes. Astrid schreef achterin het boek een mooi nawoord over hoe Cora’s levenswerk tot stand is gekomen, zie bijlage.

Verkooppunten
Zaterdag 22 november kreeg in een vol Podium Oost acteur en wijkgenoot Fedja van Huêt, een groot fan van Cora, het eerste exemplaar uitgereikt. Het boek is a €15 te koop bij Boekhandel Bijleveld en Bruna Nachtegaalstraat.

Wie graag samen een groot wandkleed wil maken van schapenwol, is van harte welkom in De Buitenkamer. Barbara del Court König van AllOne is initiatiefnemer van dit project met de naam Our Stories. “Het wandkleed verbeeldt straks persoonlijke verhalen van de deelnemers van De Buitenkamer. Vanaf maart wil ik het als tentoonstelling laten rondreizen door de stad. Wil je de komende weken ook bijdragen aan het wandkleed? Kom naar dit prachtige, monumentale pand in het wandelpark achter het provinciegebouw. Dan gaan we samen aan de slag.”

De Buitenkamer
Volgens Annette van Herk en Sandra Muijs, de initiatiefnemers van De Buitenkamer, past Our Stories perfect bij hun filosofie. “We bieden je de ruimte om je drukke hoofd leeg te maken door alleen, of samen met anderen, lekker met natuurlijke materialen als wol aan de slag te gaan. Uit je hoofd, in je hart en met je handen is onze missie. Een plek voor wie wil loskomen van computer, telefoon en dagelijkse hectiek. Minder bovenkamer, meer buitenkamer. In dit goed verscholen, groene buitengebied van Oost gaat dat (bijna) vanzelf.”

Achter het hoge witte provinciehuis in Rijnsweerd loopt een eeuwenoude dijkweg: de Oostbroekselaan. De Buitenkamer zit in het monumentale pand van de vroegere opleiding Veeartsenij (Diergeneeskunde), aan het einde van de weg.
Meer info: www.debuitenkamer-utrecht.nl

‘Zet je gevaarlijkste en engste gezicht op’, zo staat op de sfeervolle flyer. Het is bijna Halloween (31 oktober), dus tijd om te griezelen! De oproep komt van scholier Josephine die samen met haar vader, moeder en zusjes de van oorsprong Ierse traditie ook in Oudwijk (Zuid) groot wil maken. Vorig jaar deden er 15 adressen mee en struinden 75 als heks of skelet verkleedde kinderen vrolijk (van de spanning) door de buurt op zoek naar lekkernijen. Donderdag aanstaande verwacht Josephine nog meer reuring.

Griezelig, maar niet eng
“We hebben jarenlang in Amerika gewoond, daar is Halloween een groot buurtfeest. Iedereen versiert zijn huis en tuin, alle kinderen, zelfs volwassen gaan verkleed de straat op. Heel gezellig! Maar terug in Nederland viel me op dat hier weinig gebeurde. Ja, St Maarten op 11 november, ook gezellig, maar vooral voor (heel) jonge kinderen. Het leuke van Halloween is dat de héle buurt een week lang bezig is om huizen en straten griezelig (maar niet écht eng) te maken. En om een creatieve griezeloutfit maken. Iedereen doet mee. Dat zou ik hier ook willen, daarom onze oproep.”

Kattekwaad of iets lekkers!
Voor wie niet bekend is met Halloween, hoe werkt het eigenlijk? “Bij Halloween krijg je een compliment en iets lekkers als je een leuke outfit aan hebt. Dat je er werk van gemaakt hebt, een beetje zoals carnaval. Je hoeft dus geen liedje te zingen zoals bij St Maarten. In Amerika roep je na het aanbellen: Trick or Treat. De bewoner mag dan kiezen: geef ik snoep (treat) of krijg ik een kattekwaad (trick). Denk bij dat laatste aan een tovertruc of een raar, eng liedje om je belachelijk te maken, of iets om je te laten schrikken. Maar wie open doet geeft bijna altijd een compliment (‘mooie outfit, zeg!’) en dan iets lekkers.”

Oudwijk als spookhuis
Op de flyer (zie bijlage) staat het gebruik uitgelegd. Wie in de buurt van Josephine woont (Reigerstraat – Nicolaasweg – Homeruslaan – Oudwijkerdwarsstraat) kan zich tot donderdag 12:00 uur aanmelden als griezel-adres. De organisatie houdt de buurt bewust klein om te voorkomen dat kinderen drukke straten moeten oversteken. Veiligheid boven alles! Bij het startpunt krijgen deelnemers een kaart mee waarop de griezel-adressen staan. Maar die herken je natuurlijk ook aan de prachtige versieringen. Oudwijk Zuid wordt één grote spookbuurt.