In de nieuwe podcastserie ‘Oost aan het woord’ gaat presentator Karin van den Boogaert samen met sidekick (en hoofdredacteur van de Oostkrant) Arnoud Wolff in gesprek met bewoners en ondernemers uit Oost. In het gezellige Café Mint trappen ze af met René Rogier, de wijkagent van de buurten Oudwijk en Buiten Wittevrouwen. De geboren Hagenees werkt alweer een leven lang in Utrecht. Hij begon in het team dat in de jaren 80 het verloederde Hoog Catharijne weer leefbaar moest maken. Mensonterende toestanden, een heftige tijd. Nu maakt hij als ervaren en gelouterde politieman dagelijks een ronde door onze brave wijk, het andere uiterste. Of is dat maar schijn? Wat zijn de problemen in Oost? Een gesprek over burenoverlast, nepagenten, fietsendieven, camerabeelden, krakers en – als ongelukkige binnenkomer – een politiebus met een kapotte achterruit …
De Winterparade stond een verrassende act: het pop-up Vragenloket. De mobiele, houten balie is een idee van onze jonge buurtgenoot en theatermaker Xander Lenders. “Je mag bij het Vragenloket elke vraag stellen die je wilt. Samen gaan we dan op zoek naar het antwoord, dat meestal op straat ligt”, legt hij ietwat geheimzinnig uit. “Het Vragenloket draagt bij aan mijn doel als theatermaker: vreemden met elkaar in contact brengen, jong en oud, arm en rijk, links en rechts. Even met aandacht luisteren naar elkaar, doorgaans tot wederzijds genoegen. In deze tijd van polarisatie vind ik dat heel waardevol.”
Theater verbindt mensen Xander gelooft sterk dat (straat)theater mensen kan verbinden. Hij heeft al meerdere concepten beproefd. Zo had hij in aanloop naar de verkiezingen vorig jaar een huiskamer gemaakt op het plein voor de bibliotheek. Een tapijt, een tafel en een paar stoelen bleken voldoende om voorbijgangers te verleiden met elkaar in gesprek te gaan. “Theater is voor mij een plek waar verhalen gedeeld worden. Als regisseur zorg ik dat publiek de drempel overgaat, en dan ontstaat de magie: de ontmoeting van mensen, meestal vreemden van elkaar. Ze hoeven het niet met elkaar eens te zijn, of te worden, zolang ze maar een moment aandacht voor elkaars wereld en gedachten hebben, dát vind ik belangrijk.”
De Nachtwinkel Samen met vrienden Leoni Pirenne en Hannah Suurmond bedacht hij ook de Nachtwinkel. “Utrecht bruist na de (vroege) sluitingstijd van de cafés niet echt meer. Er is zelfs geen nachtwinkel. Wij hebben daarom zelf een mobiele nachtwinkel gemaakt waar je een stukje Utrechtse nacht kunt ‘kopen’. Het is een grote zwarte kijkdoos op een bakfiets. Zet een koptelefoon op, kijk door een van de vijf gaten en luister, terwijl je oude nachtfoto’s ziet, naar opgenomen verhalen van legendarische Utrechtse barmannen. Zo beleef je het bruisende Utrechts nachtleven van vroeger! We hopen dat bezoekers daarna het belang van een goed nachtleven, een wereld waar je makkelijk in contact komt met elkaar, in gaan zien.”
Het Vragenloket – foto: Brian VerhagenDe Nachtwinkel – foto: Wytze de VriesHet Verkiezingsgesprek nov 2023 – foto: RTVU / Evie Westland
Loop op 13 december mee met de Lichtjestocht in Oost, de negende editie. De sfeervolle wandeling start met koorzang in de Holy Trinity Church in Oudwijk en slingert vervolgens via het Wilhelminapark door de Schildersbuurt. Ruim 2.000 waxinelichtjes markeren de route. Onderweg zingen koren kerstliederen en spelen acteurs scènes uit het kerstverhaal. De deelnemers kunnen Maria met haar kindeke zelfs in levenden lijve bewonderen in de kerststal van de Aloysiuskerk! De tocht sluit af in de gezellige herberg op het plein van De Wilg met eten, drinken, vuur en muziek.
[i] Vrijdag 13 december 18:00 – 20:00 uur Startpunt: Engelse kerk aan Van Limburg Stirumplein Eindpunt: Herberg De Wilg Meer info: www.delichtjestocht.nl
Kristel van Heemert is winnaar van de gedichtenwedstrijd voor het goede doel. Daarmee verdient ze de felbegeerde hoodie plus een zak verse pepernoten van bakker Verspeek. Een heerlijk begin van deze feestmaand! Ze is geboren in het oude Antonius Ziekenhuis en woont nog altijd – na de nodige omzwervingen – in de Schildersbuurt. “Vooral met m’n broer Jaap praat ik graag lekker plat Utregs.” Kijk, zo blijft de Utregsevollekstoal in de familie!
Spannende strijd De oproep in de Digitale Oostkrant om een Sinterklaasgedicht te maken in Utregse vollekstaol leverde vermakelijke en hartverwarmende reacties op. Volgens de jury (Willem en Jordy) zat de top 3 dicht bijeen. Naast winnaar Kristel krijgen daarom ook Minjon en Linda een eervolle vermelding en ieder een t-shirt met dezelfde opdruk praot Utregs met me. Lees hieronder de drie gedichten. En wie wil horen hoe het winnende gedicht in Uterechse vollekstaol klinkt, luistert naar Koos Marsman in deze video.
Een trotse winnaar Kristel van Heemert tussen Vincent Verspeek en Willem Langerak – foto: Arnoud Wolff
Het goede doel Villa Joep De Utregse hoodie is een actie voor het goede doel van twee Oudwijkse ondernemers, Willem Langerak en Jordy Bakker. Met de tekst Praot Utregs met me vragen ze aandacht voor het buurtgevoel in de stad (en Oost). En omdat Langerak IJzerwaren met het wintertreintje in de etalage het Stichting Villa Joep steunt, besloten de ondernemers dat de verkoopopbrengst – zonder strijkstok – óók naar dit goede doel gaat. Villa Joep strijdt tegen een zeldzame kankersoort bij kinderen. Zowel de hoodie als de t-shirts zijn te koop in de winkel van Langerak IJzerwaren op de Burgemeester Reigerstraat.
Het winnende gedicht van Kristel van Heemert. Hieronder de nummers 2 en 3.
De tien vaste bewoners van het kraakpand aan de Burgemeester Reigerstraat noemen zich Huize Pluk, een link naar het beroemde kinderboek Pluk van de Petteflet van Annie M.G. Schmidt. En net als in de Petteflet zoemt het in Huize Pluk van de activiteiten, ook voor de buurt. Je kunt er workshops volgen, films kijken, theater maken, meedoen aan jamsessies, gedichten maken en knutselen.
Werkplaats voor iedereen Illustrator en theatermaker Emy is begeleider bij het nieuwe initiatief van Huize Pluk, de Tegenwerkplaats. “Ik mag hier werken aan mijn kunstprojecten, heel fijn. In ruil help ik bezoekers die óók in dit atelier willen knutselen. Daarvoor verzamelen we gebruikte materialen (hout, stoffen, touw, servies, plastic en verf) en tweedehands gereedschappen (kwasten, scharen, messen, hamers, schroevendraaiers etc.). Buurtgenoten kunnen vervolgens met deze materialen en gereedschappen creatief aan de slag. We helpen waar nodig. Gratis, de Tegenwerkplaats is open voor iedereen! Dus heb je materialen over, breng ze langs! En wil je zélf iets maken, ook dan ben je van harte welkom. En kinderen zijn zeker welkom! Heb je vragen of wil je een afspraak maken? Bel/app: 06-13509600.”
Met dank aan de buren De buurt samenbrengen en inspireren is een doel van Huize Pluk, zo vertelt Mus, een van de tien huisgenoten. “Net als Pluk van de Petteflet waren we op zoek naar woonruimte, en dat is hier gelukt. Maar we willen ook dat dit een plek van creativiteit en ontmoeting wordt, waar bezoekers met een open blik naar de wereld en elkaar leren kijken. Al onze workshops, optredens, events en rondleidingen zijn daarop gericht. En ja, het pand ziet er aan de buitenkant niet superstrak uit, maar we werken hard en het gaat er van binnen echt leuk uitzien! We krijgen daarbij veel hulp van buren. Zo geven ze ons bijvoorbeeld elektra, water en de mogelijkheid om te douchen. Hartverwarmend! We willen de buurt daar graag voor bedanken.”
Samen dingen maken Ook creatieve buurtbewoners die zelf workshops en events willen organiseren ontvangt Huize Pluk met open armen. “We hebben zoveel verschillende ruimtes, alles kan hier”, vervolgt Mus enthousiast. “In onze stad zijn ruimtes schaars en kosten vaak veel geld. Dat is een grote drempel voor wie creatief bezig wil zijn of iets wil organiseren. Wij bieden graag een alternatief door spullen, ruimte, ideeën en talenten met elkaar en de buurt te delen. Zoals in de Tegenwerkplaats. Samen dingen maken, daar geloven we in. Daarom is iedereen hier welkom! Volg Huize Puk op instagram @pluk_utrecht voor aankondigingen. Via collectief.pluk@protonmail.com kun je ons bereiken. En aanbellen kan altijd!”
Achtergrond Waarom staan deze panden al tien jaar leeg? De eigenaar wil er 12 appartementen realiseren met op de begane grond winkelruimte en daaronder een parkeergarage. Hij heeft ook het achtergelegen pand Wagendwarsstraat 48 aangekocht om die te slopen voor een inrit naar de parkeergarage. Echter hebben eigenaar en gemeente een conflict gekregen over de geplande garage met uitrit. In 2020 stelde de rechter de gemeente in het gelijk om een vergunning te weigeren. Bemiddeling door wijkraad, naburige winkeliers, collega projectontwikkelaars, vrienden en bekenden heeft niks uitgehaald, de zaak zit muurvast. In de periode 2018-2019 is het conflict ook uitgebreid besproken in de gemeenteraad, zie de raadsbrief en antwoorden op schriftelijke vragen.
Bewoner Mus wil graag dat Huize Pluk een plek wordt voor de buurt – foto: Arnoud WolffTheatermaker Emy helpt wie wil knutselen in de Tegenwerkplaats – foto: Arnoud WolffNet als Emy en Mus nú, leefde Pluk in de jaren 70 in een tijd van woningnood.De woning aan de achterliggende Wagendwarsstraat is ook gekraakt – foto: Arnoud Wolff
Het Rietveld Schröderhuis is wereldberoemd. Kenners en liefhebbers van bijzondere architectuur komen uit alle windstreken naar Oost om de inventieve bouwwijze en filosofie van Gerrit Riteveld en Truus Schröder te bewonderen. Maar, hoe was het om te wonen en léven in dit inmiddels UNESCO monument? Jessica van Geel en Nathalie Dubois doken in de archieven, spraken met familieleden en lazen duizenden (!) brieven die met name Truus Schröder schreef. En ze maakten een vuistdik boek met meer dan 800 foto’s, waarvan de helft nog nooit openbaar te bekijken was. Dat biedt een fascinerend overzicht van wat zich in en rond het nu 100-jaar oude huis heeft afgespeeld. Deze biografie brengt een icoon tot leven.
Nathalie Dubois en Jessica van Geel (beide met beschermende sloffen) schreven een boek over het leven in het 100 jaar oude Rietveld Schröderhuis – foto: Arnoud Wolff
Cora van Hal woont in de straat waar ze ook is geboren, de Bloemstraat, hartje Oudwijk. Elke dag maakt ze een prachtige tekening met intense kleuren en héél veel hartjes. Het zijn ware liefdesverklaringen voor wie haar na aan het hart liggen: de Dom, haar cluppie FC Utrecht (“Toen ik geboren ben, was ik al supporter”), Utrechtse volkszangers en beroemde mensen, vooral die in Oost wonen. Poëziegedichten noemt ze het zelf. Vooral met Utrechtse volkszangers heeft ze een speciale band. “Ik ken ze allemaal! Michael Oomen (favoriete liedje: ‘Je bent de liefste in m’n leven’), Martin van Doren (de zingende barman van Dikke Dries in Wijk C), Danny Temming en al die anderen. En de voetballers van FC Utrecht.” Ja, zoveel nummers één, dat kan, als je zo’n groot hart hebt als Cora.
Boek over de liefde Buurtgenoot, dichter en inmiddels hartsvriendin Astrid Lampe heeft honderd tekeningen verzameld en daar samen met Cora een boek van gemaakt. Over de liefde, uiteraard, en over het (straat)leven van Cora in de stad Utrecht. De achterkant had Cora al lang geleden zelf bedacht: een kleurrijke tekening van de Dom met hartjes. Astrid schreef achterin het boek een mooi nawoord over hoe Cora’s levenswerk tot stand is gekomen, zie bijlage.
Verkooppunten Zaterdag 22 november kreeg in een vol Podium Oost acteur en wijkgenoot Fedja van Huêt, een groot fan van Cora, het eerste exemplaar uitgereikt. Het boek is a €15 te koop bij Boekhandel Bijleveld en Bruna Nachtegaalstraat.
Zelfs de wijkagenten Olga en René kregen een gesigneerd exemplaar – foto: Arnoud WolffActeur en fan Fedja van Huêt kreeg van Cora het eerste exemplaar – foto: Arnoud WolffVoorkant van het boekPoëziegedicht voor volkszanger Danny TemmingPoëziegedicht voor de hoofdredacteur van de OostkrantNawoord door Astrid LampeArtikel in AD/UN – 7 dec 2024
Wie graag samen een groot wandkleed wil maken van schapenwol, is van harte welkom in De Buitenkamer. Barbara del Court König van AllOne is initiatiefnemer van dit project met de naam Our Stories. “Het wandkleed verbeeldt straks persoonlijke verhalen van de deelnemers van De Buitenkamer. Vanaf maart wil ik het als tentoonstelling laten rondreizen door de stad. Wil je de komende weken ook bijdragen aan het wandkleed? Kom naar dit prachtige, monumentale pand in het wandelpark achter het provinciegebouw. Dan gaan we samen aan de slag.”
De Buitenkamer Volgens Annette van Herk en Sandra Muijs, de initiatiefnemers van De Buitenkamer, past Our Stories perfect bij hun filosofie. “We bieden je de ruimte om je drukke hoofd leeg te maken door alleen, of samen met anderen, lekker met natuurlijke materialen als wol aan de slag te gaan. Uit je hoofd, in je hart en met je handen is onze missie. Een plek voor wie wil loskomen van computer, telefoon en dagelijkse hectiek. Minder bovenkamer, meer buitenkamer. In dit goed verscholen, groene buitengebied van Oost gaat dat (bijna) vanzelf.”
Achter het hoge witte provinciehuis in Rijnsweerd loopt een eeuwenoude dijkweg: de Oostbroekselaan. De Buitenkamer zit in het monumentale pand van de vroegere opleiding Veeartsenij (Diergeneeskunde), aan het einde van de weg. Meer info:www.debuitenkamer-utrecht.nl
Barbara del Court König en Sandra Muijs – Foto: Anette van Herk
‘Zet je gevaarlijkste en engste gezicht op’, zo staat op de sfeervolle flyer. Het is bijna Halloween (31 oktober), dus tijd om te griezelen! De oproep komt van scholier Josephine die samen met haar vader, moeder en zusjes de van oorsprong Ierse traditie ook in Oudwijk (Zuid) groot wil maken. Vorig jaar deden er 15 adressen mee en struinden 75 als heks of skelet verkleedde kinderen vrolijk (van de spanning) door de buurt op zoek naar lekkernijen. Donderdag aanstaande verwacht Josephine nog meer reuring.
Griezelig, maar niet eng “We hebben jarenlang in Amerika gewoond, daar is Halloween een groot buurtfeest. Iedereen versiert zijn huis en tuin, alle kinderen, zelfs volwassen gaan verkleed de straat op. Heel gezellig! Maar terug in Nederland viel me op dat hier weinig gebeurde. Ja, St Maarten op 11 november, ook gezellig, maar vooral voor (heel) jonge kinderen. Het leuke van Halloween is dat de héle buurt een week lang bezig is om huizen en straten griezelig (maar niet écht eng) te maken. En om een creatieve griezeloutfit maken. Iedereen doet mee. Dat zou ik hier ook willen, daarom onze oproep.”
Kattekwaad of iets lekkers! Voor wie niet bekend is met Halloween, hoe werkt het eigenlijk? “Bij Halloween krijg je een compliment en iets lekkers als je een leuke outfit aan hebt. Dat je er werk van gemaakt hebt, een beetje zoals carnaval. Je hoeft dus geen liedje te zingen zoals bij St Maarten. In Amerika roep je na het aanbellen: Trick or Treat. De bewoner mag dan kiezen: geef ik snoep (treat) of krijg ik een kattekwaad (trick). Denk bij dat laatste aan een tovertruc of een raar, eng liedje om je belachelijk te maken, of iets om je te laten schrikken. Maar wie open doet geeft bijna altijd een compliment (‘mooie outfit, zeg!’) en dan iets lekkers.”
Oudwijk als spookhuis Op de flyer (zie bijlage) staat het gebruik uitgelegd. Wie in de buurt van Josephine woont (Reigerstraat – Nicolaasweg – Homeruslaan – Oudwijkerdwarsstraat) kan zich tot donderdag 12:00 uur aanmelden als griezel-adres. De organisatie houdt de buurt bewust klein om te voorkomen dat kinderen drukke straten moeten oversteken. Veiligheid boven alles! Bij het startpunt krijgen deelnemers een kaart mee waarop de griezel-adressen staan. Maar die herken je natuurlijk ook aan de prachtige versieringen. Oudwijk Zuid wordt één grote spookbuurt.
Informatiebord Op initiatief van bewoners is op het plein naast de Kozakkenweg ter viering van het 70-jarige bestaan van de buurt met de klinkende naam Lodewijk Napoleonplantsoen een informatiebord geplaatst. Met aan de ene kant ruimte voor aankondigingen van activiteiten en aan de andere kant de geschiedenis van de buurt. Zo lees je over de bijzondere mix van woningen die hier na de oorlog langs de Kromme Rijn zijn gebouwd: duplex-, eengezins-, portiek- en galerijwoningen. Voor elk wat wils!
Wederopbouwbuurt De buurt Lodewijk Napoleonplantsoen, ook wel de Franse buurt genoemd vanwege de aanwezigheid in de stad van koning Lodewijk Napoleon rond 1800, is na de oorlog gebouwd langs de oever van de Kromme Rijn. Een zogenaamde jaren 50 wederopbouwbuurt. Je komt er via de Koningsweg of de Kranenburgweg. In dit gebied werkten en woonden eeuwenlang tuinders en hoveniers. Deze rijke geschiedenis wordt in de Cultuur-Historische Analyse van de Kromme Rijnwijk (2006) in woord en beeld verteld. Beschrijvingen als ‘De gebouwen zijn gecomponeerd als een ensemble langs de rivier’ en ‘Een bijzondere groenstructuur en groene wig in en uit de stad’ zeggen genoeg: hier wandel je graag een keer naar toe.
Nieuw infobord ter viering van het 70-jarige bestaan van de buurtDe Kozakkenweg vlak na de oplevering van de buurt in de jaren 50 – Het Utrechts Archief