De vier leegstaande panden naast de Albert Heijn op de Reigerstraat zijn opnieuw gekraakt. Twee eerdere kraakpogingen in 2019 werden snel door de politie beëindigd (heterdaad), maar deze keer wisten de krakers zich de eerste dagen goed verborgen te houden. Daarom moet de eigenaar eerst naar de rechter om zijn panden te kunnen ontruimen.

Pluk van de Petteflet
Het tiental jonge woningzoekers, een mix van muzikanten, kunstenaars, sociaal werkers en activisten, noemt zich Huize Pluk, vernoemd naar het kinderboek Pluk van de Petteflet van Annie M.G. Schmidt uit 1971. “Pluk was ook wanhopig op zoek naar een woning. Het boek en vooral ook de gelijknamige film inspireerden ons”, zo vertelt de woordvoerder Mus (om veiligheidsredenen een schuilnaam). “We kennen elkaar van kunstprojecten en maatschappelijke acties. Sommige van ons studeren nog, anderen zijn al aan het werk.”

Weer bewoonbaar maken
De kersverse buurtgenoten zijn een petitie gestart om steun te krijgen voor hun actie. De teller staat op ruim 450 handtekeningen. “We krijgen veel positieve reacties uit de buurt. Bewoners zien net als wij dat deze panden na tien jaar leegstand steeds verder in verval raken. Wij willen deze plek weer betekenis geven. Daarom werken we nu hard om de panden schoon en bewoonbaar te maken, een hele klus! Gelukkig krijgen we daarbij hulp van buurtbewoners. We willen straks ook culturele en maatschappelijke activiteiten organiseren, liefst in samenspraak met de buurt. Klop gerust aan, we maken graag kennis.”

Conflict eigenaar en gemeente
De panden staan al tien jaar leeg. Ze zijn van binnen volledig gestript en afgesloten van gas/water/elektra. Eigenaar Marcel Paping (orthodontist, in Oost bekend van de praktijk aan Lucas Bolwerk) wil er 12 appartementen realiseren met op de begane grond winkelruimte. In een nog uit te graven kelder wil hij een parkeergarage maken. Hij heeft destijds ook een woning aan de achtergelegen Wagendwarsstraat gekocht, met de bedoeling die te slopen voor een inrit naar de parkeergarage.

Echter hebben eigenaar en gemeente een conflict gekregen over de geplande garage met uitrit. Bovendien vreest de buurt voor de verkeersoverlast in de smalle Wagendwarsstraat, een woonerf. Het conflict sleept zich al lang voort. Bemiddeling door wijkraad, naburige winkeliers, collega projectontwikkelaars, vrienden en bekenden heeft niks uitgehaald, de zaak zit muurvast. In de periode 2018-2019 is het conflict uitgebreid besproken in de gemeenteraad, zie de raadsbrief en antwoorden op schriftelijke vragen.

De Kinderhof is opgeknapt, precies 30 jaar nadat het speelpleintje voor kinderen in Oudwijk Noord werd aangelegd. Het buurtcomité SPON (Straatplezier Oudwijk Noord) organiseerde daarom een feestelijke opening. En heel bijzonder: Pluk van de Petteflet was met het kleine rode kraanwagentje aanwezig als special guest! Tijdens het feest waren er veel zelfgemaakte, attracties, het kenmerk van SPON. Het buurtje zaagt en timmert namelijk graag, liefst met creatief hergebruik van materialen. Het zorgde opnieuw voor veel plezier bij zowel kinderen als ouders. Het boek van Annie M.G. Schmidt (1911-1995) uit 1971 is overigens actueel: Pluk zoekt nog altijd naar een plek om te wonen, maar alle huizen zijn vol …

Zomervakantie vieren in je eigen straat? De bewoners van de Lindestraat in Oudwijk doen dat graag. Als ze toestemming krijgen, zal het voor het vijfde jaar op rij zijn. Het middendeel van de straat blijft dan drie weken lang autovrij van 3 tot 25 augustus. Zo ontstaat een speelparadijs voor kinderen, ouders én ouderen. Een Leefstraat heet dat officieel.

Kinderen spelen op straat
Vorig jaar zagen we al hoe de kinderen druk bezig waren met krijten en steppen, terwijl ouders gezellig aan tafel zaten midden op straat. “Buren schuiven makkelijk aan voor een praatje, kinderen kunnen er kleuren en knutselen”, vertelde initiatiefnemer Mariska Bakker destijds. “We hangen wat slingers op, maar kinderen spelen vooral met wat en wie er is. Zoals vroeger. Ook kinderen uit omliggende straten komen hier spelen, het is een buurtfeestje.”

Voorwaarden
Het afsluiten voor verkeer gaat in overleg met de gemeente. Die stelt stevige voorwaarden waaronder draagvlak in de buurt. Mariska legde uit hoe dat werkt: “Elk jaar halen we bij alle buren handtekeningen op en informeren we omliggende straten. We sluiten alleen het middendeel af, dat zijn slechts vier parkeerplaatsen. Fietsers kunnen er gewoon langs. Het helpt dat dit geen doorgaande straat meer is nadat de rijrichting vijf jaar geleden is omgedraaid. En stipt om 23:00 uur is iedereen weer binnen.”

Ook voor ouderen
Volgens Lies Bouwsma, die hier al bijna 40 jaar woont, is de zomerse Leefstraat niet alleen voor kinderen en hun ouders een paradijs. “Ik kijk er ook elk jaar naar uit! Zo gezellig, even naar buiten lopen, een praatje maken. Heerlijk om al die kinderen zo vrij te zien spelen. Ik ga er graag tussen zitten en wat handwerk doen. Ik vermaak me prima.”

Rijke traditie
De Lindestraat kent overigens een rijke traditie van straatplezier, want in 1921 werd de Buurtvereeniging Lindestraat opgericht. Op archieffoto’s van het 25-jarig lustrum is te zien dat er toen grote, kinderrijke (katholieke) gezinnen woonden en dat zaklopen een serieuze bezigheid was. Toen werd alles geregeld door een voornaam bestuur, tegenwoordig voldoet de straatapp en een paar enthousiaste ouders. Het plezier is er enkele generaties later niet minder om.

De Buurtvereeniging Lindestraat is opgericht in 1921 en viert in 1946 het 25-jarig bestaan met een groot straatfeest. Op de linkerfoto het oude bestuur (zittend) en het nieuwe bestuur (staand) voor het buurtvaandel. Foto’s: Het Utrechts Archief

Wil je graag de Matthäus Passion zingen in de Geertekerk? Dan biedt het koor Lamusa je een unieke kans. Ze zoekt voor haar lustrumproject 24 (tijdelijke) projectzangers om op 13 april volgend jaar het meesterwerk van Bach uit te voeren.

Hoog amateurniveau
De 24 vaste leden van Lamusa repeteren elke dinsdagavond in de monumentale aula van begraafplaats Kovelswade aan de Koningsweg. Volgens bestuurslid Nieske Vergunst zingen ze op hoog amateurniveau. “We zijn geen professionele zangers, maar zijn wel ambitieus. Je doet bij ons auditie, we verwachten dat je thuis oefent. Veel leden volgen ook zangles. Tijdens repetities werken we hard, maar mét heel veel lol. Een superfijne combinatie.”

Dubbel koor
Het koor heeft opvallend jonge leden, zo tussen de 20 en 40 jaar. De basis ligt in een zangworkshop in Frankrijk. Een aantal deelnemers besloot terug in Utrecht een koor op te richten, nu 20 jaar geleden. “Ons repertoire is zeer afwisselend: klassiek, jazz, barbershop of Top2000. We maken er vaak iets bijzonders van, zoals nu met de Matthäus Passion. Daarvoor willen we ons koor tijdelijk verdubbelen en samenwerken met een orkest. Wie zich zo jong voelt als wij en met dezelfde toewijding zingt, is als projectzanger van harte welkom. Graag contact via onze projectpagina.

Oost kent één wel heel bijzonder huisnummer: Biltstraat 113 B bis A. De woning staat te koop op funda (onder bod). De complexe combinatie van cijfers en letters zal niet de reden zijn, maar voor postbodes en bezorgers is het toch een puzzeltje. Typisch Utrecht ook, zo zo legde de vereniging Oud Utrecht in een artikel uit 1993 uit.

Elke wijk een letter
Tot eind 18de eeuw hadden huizen in de (binnen)stad geen nummer. Veel huizen hadden een eigennaam. Of iemand woonde ‘vlakbij herberg de Rode Leeuw, in het huis met de spitse torenpunt’. Dan wist je genoeg. In 1795 gaf de nieuwe Franse bezettingsmacht voor het eigen overzicht de acht wijken in de (binnen)stad een letter. Wijk C herinnert daar nog aan. In elke wijk kregen de huizen een doorlopend nummer, dus niet per straat. Bovenhuizen kregen ‘bis’ als toevoeging, het betekent ‘nog eens’ in het Frans. Dit is nog altijd een typisch Utrechts gebruik, de meeste gemeenten gebruiken hiervoor Romeinse cijfers.

Nieuw systeem
In 1879 wordt de nummering in de snel groeiende buitenwijken verfijnd. De nummering gaat voortaan per straat: even nummers links en oneven rechts, met nog altijd de toevoeging bis voor bovenhuizen. In 1891 gaat ook de binnenstad over op dit systeem. Na het splitsen van een huis, of het bebouwen van een leeg kavel, krijgt een nieuw adres er een letter bij. Adres 8A ligt dus tussen 8 en 10 en wie op 10B woont heeft buren op 10A en 12. Als zo’n woning ook een bovenhuis heeft (met eigen voordeur), krijgt dat de gebruikelijke toevoeging bis, bijvoorbeeld 17B bis. Zit er nóg een woning boven, dan volgt een extra letter: 17 B bis A.

Zo kun je de puzzel ‘Biltstraat 113B bis A’ dus oplossen.

Meer info over wijknamen en huisnummers in Utrecht via Oud Utrecht.

Ondanks de tropische hitte wordt er hard gewerkt in Sterrenwijk. De vrijwilligers van Stichting Present zijn volop bezig om de tuinen van oudere bewoners zomerklaar te maken. Onkruid wieden, overtollige stenen verwijderen, struiken snoeien en alles netjes schoonvegen; niets is te veel voor deze harde werkers. Wat een topactie!

Samen Aan de Slag
Stichting Present organiseert door het hele land honderden vrijwilligersdagen. Bedrijven, scholen en families kunnen zich inschrijven voor een klusdag. Dit is niet alleen goed voor teambuilding, maar ook een leuke manier om nieuwe steden of wijken te ontdekken. De stichting werkt vaak samen met buurtorganisaties zoals vandaag DOCK, Buurtteam, woningbouwcorporatie en wijkbureau. Deze organisaties kennen de bewoners goed en kunnen, naast het klussen, ook andere problemen oplossen. En het handige van klussen in Sterrenwijk: je krijgt de hele dag door updates over de kansen van Oranje op het EK van de lokale experts. Conclusie: we worden wel degelijk kampioen!

“Als ik terugdenk hoe ik als jong kind in het jappenkamp Tjideng zat, komt alles weer boven. Zoals de kampcommandant, een hele nare man. Hij schreeuwde, sloeg en hij gaf ons soms geen eten.” Dit was het eerste wat mijn buurvrouw Marijke vertelde tijdens ons interview.

Marijke is 88 jaar. Meer dan twee uur heb ik vol aandacht naar haar verhalen geluisterd. Ondanks een verstoorde kindertijd is ze gewoon doorgegaan met haar leven. Daar heb ik veel respect voor. In februari 1946 was Indonesië niet meer veilig voor haar familie en keerde ze terug naar Nederland. Ondanks het moeilijke verleden, praatten ze er thuis nooit over. “Maar onze bijzondere familieband zal ik nooit vergeten.”

Lege bucketlist
In 1987 verhuisde ze met haar gezin naar Utrecht-Oost. Ze werd vertaalster Spaans en werkte tot haar 75ste voor de rechtbank. Haar bucketlist is nu leeg, vertelt ze me. “Ik ben wel klaar met bereiken”. Wél blijven talen haar passie. Italiaans en Spaans wil ze nog bijspijkeren. “En als ik op vakantie ben, probeer ik altijd iets van de taal te leren.”

Durf te willen
Tot slot vertelt ze dat Oost een prachtige plek is om te wonen. “We voelen ons hier erg thuis. Zolang ik elke dag in mijn tuintje kan werken, blijf ik hier graag.” En heeft ze nog tips voor jonge buurtgenoten, zoals ik? “Durf te willen weten en durf om hulp te vragen!”

Wil jij ook zoals Aimee Haas een oudere buurtgenoot interviewen? Laat ons weten via redactie@oostkrant.com

In 2034 draait Utrecht de gaskraan dicht in de buurten Oudwijk, Sterrenwijk en Wilhelminapark, bij elkaar zo’n 3.500 woningen en winkels. De rest van Oost volgt later, maar wel vóór 2050, de deadline van het klimaatakkoord van Parijs. Hoe gaan we straks onze woningen aardgasvrij verwarmen? Kom voor tips en discussie naar het Energiecafé dat wordt georganiseerd door het bewonersinitiatief Energieteam Oost.

Energieteam Oost
In 2010 is een vereniging opgericht door Utrechters die kennis over energie willen delen, onafhankelijk van de overheid: Energie-U. Wijkgenoot Paul van Seters is sinds 2016 voorzitter. “Wij vinden dat bewoners zeggenschap moeten hebben over hun energie. Stadsverwarming is té belangrijk om aan Eneco over te laten, een commerciële partij die bovendien in Japanse handen is. Alternatieven moeten een eerlijke kans krijgen. Onze ervaringsdeskundige leden delen kennis via nieuwsbrieven, workshops en webinars. In onze wijk hebben we samen met de wijkcoöperatie Oost voor Elkaar het Energieteam Oost gevormd. Voor en door bewoners. We gaan o.a. een magazine maken en Energiecafés organiseren rond bepaalde thema’s.”

Spreekuur Gemeente
Yvette de Jong is door de gemeente ingehuurd om bewoners en ondernemers in Oudwijk en Wilhelminapark te helpen bij de overgang naar aardgasvrij verwarmen. Ze helpt behalve huiseigenaren ook huurders, omdat die een (wettelijke) stem gaan krijgen bij de keuze voor alternatieve energiebronnen. Elke tweede donderdag van de maand houdt ze spreekuur (10:00-12:00 uur) in Podium Oost, aanmelden is niet nodig. Yvette is ook bereikbaar via aardgasvrij@utrecht.nl en telefonisch via het centrale nummer van de gemeente 14-030 (vragen naar Yvette de Jong).

Uitvoeringsplan
De gemeente laat een adviesbureau eerst onderzoeken welke alternatieven technisch en financieel haalbaar zijn voor Oost. Daarna volgt een zogenoemd uitvoeringsplan waarin is uitgewerkt hoe per (sub)buurt het aan- en afkoppelen precies in zijn werk gaat. De uitvoeringsplannen voor Sterrenwijk, Wilhelminapark en Oudwijk (blok 1) moeten in 2026 door de gemeenteraad zijn goedgekeurd, dat is al best snel! Goedkeuring voor blok 2 (Abstede en Buiten Wittevrouwen) moet in 2032 gegeven worden, gevolgd door blok 3 (Rijnsweerd, Rubenslaan en Schildersbuurt) in 2042. De inschatting is dat de uitvoering na het vaststellen van een uitvoeringsplan acht jaar duurt.

Meer informatie
Oost Aardgasvrij: projectpagina (gemeente)
Tips duurzaam wonen: Jouw Huis Slimmer
Kritische visie op stadswarmte: stadsver(w)arming
Bewoners die samenwerken: www.energie-u.nl/