Herderin met duiven

Utrecht mocht kiezen welke metershoge muurschildering op de blinde (gele) gevel van het Diakonessenhuis zou komen: het klassieke schilderij ‘Herderin met duiven’ van Gerard van Honthorst, of het moderne ‘Meisje met ranonkels’ van Theo van Doesburg, beide Utrechtse meesters. Het publiek (3500 stemmen) koos met ruime meerderheid (60-40) voor de ‘klassieker’.

Met Strakke Hand
De schildering is een cadeau van het ziekenhuis aan de stad in het kader van 900 jaar stadsrechten. De twee werken waren geselecteerd in overleg met het Centraal Museum. Het zijn twee publieksfavorieten. Het project is uitgevoerd door het schilderscollectief De Strakke Hand dat al meer gevels in Oost heeft verfraaid, zoals aan de Saenredamstraat (Catherinakerk), de Oosterkade (Dronkemansloop van Prof Ornstein) en de Burgemeester Reigerstraat (Dopplereffect van Buys Ballot). Begin november zal burgemeester Dijksma het kunstwerk onthullen.

Censuur op de muur
Een oplettende buurtgenoot merkte op dat er vergeleken met het origineel een pikant detail is weggelaten: de tepel van de rondborstige herderin is op de muur door haar kleding bedekt. Wat vier eeuwen geleden wél kon, blijkt nu een taboe? Volgens het DIAK kunnen bij een muurschildering ‘niet alle details overgenomen worden’. Maar waarom juist dit detail is weggewerkt, blijft onduidelijk. Om de passerende scholieren van het nabij gelegen Bonifatius College te ‘beschermen’? Het Centraal Museum merkt op dat bij eerdere restauraties de tepel is weggeschilderd en pas bij de laatste restauratie weer in ere is hersteld. Het blijft een punt van aandacht door de eeuwen heen.

Over de Herderin met duiven
De lachende herderin toont ons een nest met twee jonge duiven. In de 17de eeuw was de duif het vaste attribuut van de godin Venus, de godin van de liefde. Het ‘portret’ van een herderin was enorm populair als onderwerp onder de Utrechtse schilders.
Gerard van Honthorst was in de 17de eeuw een van de meest begaafde Utrechtse caravaggisten en een van de weinige schilders met internationale faam. Hij had een succesvol atelier aan het Domplein in Utrecht, waar hij onder andere Rubens ontving. Hij ligt begraven in de Catharijnekerk in Utrecht.

Maker: De Strakke Hand @2022
Locatie: Bosboomstraat 4

Herderin met duiven – Foto: Arnoud Wolff
Herderin met duiven (origineel)
Meisje met ranonkels
(Theo van Doesburg)