In de hal van Stolberglaan nr 1 hangt aan de wand een bijzonder keramiek: de Schaal van De Lerma. Deze pronkschaal is in 1945 gemaakt door de Italiaanse kunstenaar Luigi De Lerma (1907 – 1965) in opdracht van een aantal bewoners van de Stolberglaan. Die schonken het kunstwerk vlak na de oorlog aan hun buurman op nr 1, dhr Herold, als dank voor de gastvrije opvang op een hachelijk moment in het eerste oorlogsjaar.

Evacuatie in 1940
Nadat in 1940 de Grebbelinie viel, verplaatste generaal Winkelman de vaderlandse verdediging naar de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Die liep vlak langs Oost. Wie in de schootsvelden van de forten woonde moest om veiligheidsredenen direct vertrekken. Zo ook de bewoners aan de Stolberglaan. Voor buren die zo snel geen onderdak vonden bij familie of vrienden, had dhr Herold van nr 1 een oplossing: ze konden verblijven aan de Kromme Nieuwegracht bij Neerlandia, uitgever van o.a. de Utrechtsche Courant. Hij was daar directeur. Toen ons land na het bombardement van Rotterdam op 14 mei 1940 de witte vlag hees, konden de bewoners ongedeerd weer terug naar de Stolberglaan.

Onderduiken in de kruipruimte
Overigens is de Stolberglaan nóg een keer ontruimd. In 1943 vorderde de bezetter de huizen 1 t/m 39 als dienstwoningen. Op de nabijgelegen Maliebaan hield een groeiend aantal Duisters kantoor, waarvoor ook woonruimte nodig was. De Stolberglaan was in trek, want modern (bouwjaar 1930) en makkelijk te beveiligen. Het begin en einde van de straat kregen prikkeldraadversperring en wachtposten. Op St Barbara werd luchtdoelgeschut (Flak) geplaatst als extra verdediging. Ondanks de alom aanwezige Duitsers en fanatieke nsb’ers als Arie Godijn op nr 47, vonden jongemannen die wilden ontkomen aan de Arbeitseinsatz in de kruipruimtes onder de huizen een veilig heenkomen. Vanwege de open spaarbogen in de fundering konden ze zich namelijk onbespied bewegen onder de huizen.

Weer thuis
In 2011 kwam de schaal na een verblijf vol goede zorgen op nr 25 (bij bewoner Paula Struick) weer terug op nr 1. Het keramiek geldt als collectief bezit van de straat. De nieuwe bewoner van het hoekhuis heeft ‘m een mooi plekje gegeven, een blijvende herinnering aan een donkere, maar ook saamhorige tijd.

Het hele verhaal van de schaal is in 2011 tot in detail opgeschreven door straatgenoot Rudo den Hartog.